ZASADY USTALANIA OPTYMALNEGO TERMINU SZCZEPIENIA PRZECIWKO CHOROBIE GUMBORO PRZY POMOCY FORMUŁY DEVENTER
We wszystkich starszych formułach podstawą do ustaleń jest średnia, liczona z mian ustalonych dla wszystkich prób. W stadzie, w którym miana przeciwciał matczynych są wyrównane, nie stanowi to większego problemu.
W praktyce stopień zróżnicowania mian jest najczęściej bardzo duży, na przykład z powodu pochodzenia kurcząt z kilku różnych stad rodzicielskich lub ze stad, które nie były zaszczepione szczepionka inaktywowaną.
W formule Deventer ustalenia nie są oparte na średniej z wszystkich mian, ale na wartości określonej dla jego części (wyrażonej w %). Parametrem standardowym jest 75 %.
Generalnym założeniem jest fakt, że nie należy zwlekać ze szczepieniem stada do momentu, aż ostatni ptak będzie mógł być zaszczepiony. Naraża to całe stado na ryzyko zachorowania przez długi okres. Poza tym nie jest niezbędnym, oczekiwanie, aż ostatni ptak w stadzie będzie mógł być skutecznie zaszczepiony, ponieważ szczepionka prowadzi do powstania siewstwa trwającego przez kilkanaście dni.
Tak więc, jeśli część ptaków nie zostanie skutecznie uodporniona w danym momencie (z powodu zbyt dużej ilości przeciwciał matczynych) to zostaną one doszczepione przez wirus szczepionkowy znajdujący się w środowisku (wydalany przez te 75 % stada, które zostało skutecznie zaszczepione).
Dla ustalenia, jaki procent ptaków musi być zaszczepiony bezpośrednio przez szczepionkę, ważny jest fakt, że wirus szczepionkowy łatwiej rozprzestrzenia się (na inne kurczęta ze stada) kiedy ptaki są utrzymywane na ściółce niż w klatkach. Poza tym, wirus zawarty w szczepionkach gorących rozprzestrzenia się łatwiej niż bardziej atenuowany zarazek zawarty w szczepionkach pośrednich.
Należy mieć na uwadze, że szczepionki pośrednie nie dają wysokiego siewstwa w przypadku ptaków utrzymywanych w klatkach.
Jeżeli jest możliwe oczekiwanie do momentu kiedy 90% stada będzie mogło być zaszczepione, formuła Deventer może ustalić i w tym przypadku optymalny termin szczepienia. Jeżeli występuje duże zróżnicowanie mian lub wskazane jest dwukrotne lub wielokrotne szczepienie, to formuła może ustalić optymalny termin szczepienia, w którym np. 40% i 90% lub 20% i 70% stada może być skutecznie zaszczepione. Szczepionki stosowane w immunoprofilaktyce choroby Gumboro różnią się między innymi zdolnością do przełamywania bariery przeciwciał matczynych. Szczepionki gorące i pośrednie plus mogą skutecznie uodporniać przy wyższych mianach przeciwciał matczynych niż szczepionki pośrednie.
Dla szczepionek pośrednich plus miano, przy którym wirus przełamuje barierę przeciwciał matczynych, wynosi 500 (IDEXX ELISA). Dla szczepionek pośrednich miano, przy którym następuje przełamanie bariery tych przeciwciał wynosi około 125 (IDEXX ELISA).
Jeżeli używa się innych szczepionek należy używać innych mian, zgodnie z zaleceniami podanymi przez producenta szczepionki.
Dla zobrazowania zasad na jakich opiera się formuła Deventer podano poniższy przykład.
Dwadzieścia trzy próby od 1 dniowych piskląt brojlerów zostało przebadanych w celu ustalenia poziomu przeciwciał ( IDEXX ELISA) i ich wartości wynoszą od 6268 do 13297 (patrz tabela 3.)
Szczepionka, której chce użyć lekarz weterynarii opiekujący się stadem jest szczepionką pośrednią, która skutecznie przełamuje barierę przeciwciał przy mianie 125.
Kurczęta z najniższym poziomem przeciwciał mogą być szczepione 17 dnia + 3 dni (3 dni to kompensacja wynikająca z pobierania krwi w 1 dniu życia) – (patrz Tab. 5.), czyli po 20 dniu po pobraniu krwi do badania (patrz Tab. 4.).
Ptaki z najwyższym mianem mogą być szczepione w 20 + 3 dniu, czyli w 23 dniu od pobrania krwi. Różnica wynosi tylko 3 dni. Świadczy to o dużym wyrównaniu mian w stadzie.
Do określenia kiedy 75% (parametr standardowy) stada może zostać skuteczne zaszczepione odrzucamy 25% surowic, o najwyższych mianach , jest to 6 ostatnich prób w tabeli 3. Najwyższe miano, które pozostało reprezentuje 75 % stada. Próbka ta ma miano 11031, należy więc czekać 19 + 3 = 22 dni od pobrania krwi do szczepienia (patrz tabela 4). Jeżeli właściciel kurcząt chciałby zaszczepić szczepionka pośrednią plus (z mianem przełamywanym przez wirus wynoszącym 500) szczepienie może być wykonane 6 dni wcześniej.
